Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Dahiliye Uzmanı Doç. Dr. Irmak Sayın Alan, Kolesterol ile alakalı ehemmiyetli bilgiler verdi.
Kolesterol yüksekliği nedir
Bedenimizin sıhhatli hücrelerin yaradılışına devam edebilmesi için, kolesterole lüzumu vardır, ancak fazla ölçüde kolesterol sıhhatimiz üzerinde negatif tesirlere yol açabilir. Bu gidişat değişik biçimlerde oluşur ve genellikle önlenebilir ya da rehabilitasyon edilebilir. Lipid yağ ölçüsünün fazla olduğu bir kan, genellikle “hiperlipidemi” olarak adlandırılır. Kandaki kolesterol ölçülerinin fazla ölçüyü olarak belirlenir.

Kan yağlarının yükselmesine neden olan etmenler
– Yaş ve cinsiyet erkekler için ≥45 yaş, bayanlarda ≥55 yaş, özellikle menopoz yarıyılı
– Sigara içilmesi
– Yüksek lipoprotein varlığı kanınızdaki yağ cinsi
– Genetik etmenler aile geçmişi
– Yüksek tansiyon ≥140/90 mmHg
– Kumpassız beslenme
– Hareketsiz hayat
– Obezite
– Doymuş yağ ve trans yağ içeriği yüksek besinlerin tüketimi
– Fazla içki tüketimi yüksek trigliserid seviyeleri ile ilişkili
– Tip 2 diyabet
– Tiroid bezinin az çalışması hipotiroidizm
– Bazı ilaçlar: Östrojen, glukokortikoidler, doğum hakimiyet ilaçları
– Kronik böbrek hastalığı

Kan yağlarının yüksekliğinin en yaygın cinsleri
– Yüksek kolesterol hiperkolesterolemi
– Yüksek trigliseritler hipertrigliseridemi

Kan yağlarının yüksekliğinin bulguları
Hiperlipidemi bazı hastalarda aşikar bir bulgu vermeden de ortaya çıkabilir. Çoğu defa yapılan rutin bir kan testi sırasında fark edilir. Bunun yanı gizeme hastalarda altta belirtilen belirtiler de görülebilir.
– Karın sızısı
– Akut pankreatit trigliserit yüksekliği kaynaklı
– Baş dönmesi
– Denge kaybı
– Baldırlarda yürürken alana gelen sızı
– İnme
– Göğüs sızısı
– Ksantomlar dirsek, diz tendonları, vb. : Dislipideminin en yaygın dermatolojik bulgusu olup yağdan zengin anormal hücrelerin cilt altında birikimi ile oluşurlar.
– Göz belirtileri
Korneal arkus veya korneada matlaşma: Özellikle ailesel hiperkolesterolemi ve genetik değişinimler sebebiyle çok düşük HDL iyi kolestrolü olan hastalarda karşımıza çıkmaktadır
Ağ Tabakanın süt beyazı görünümü: Trigliserit kıymetleri çok yüksek olan hastalarda görülür. Seyrek görme kaybına yol açabilir.

Kan yağlarının yüksekliği rehabilitasyon biçimi
Hiperlipideminin rehabilitasyonu etkilenen şahısların yaşı, bulguları, eşlik eden hastalıkları ve tehlike etmenlerine bağlıdır. Rehabilitasyonda öncelikle hayat stili farklılıkları özümsenmelidir. Bunlar;Balanslı bir perhiz – Kolesterolün neredeyse % 15’i sıkı bir perhiz ile eksiltilebilir. Daha az doymuş yağ, arıtılmış edilmiş şeker ve içki tüketimi ehemmiyetlidir. Perhizinize daha fazla meyve, sebze, yağsız protein ve hububat ilave etmeniz kolesterolün düşürülmesine takviyeci olabilir.
– Kilo hakimiyeti
– Kumpaslı Egzersiz Yürüyüş, Yoga, Dans vb. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapın ve olasıysa bunu bir alışkanlık haline getirin
-Sigaranın vazgeçilmesi

Ancak eşlik eden ciddi sistemik hastalıkları şeker hastalığı, öğrenilen kalp damar hastalığı hikayesi, kronik böbrek hastalığı vb. veya tehlike etmenleri olan hastalarda hayat stili farklılıkları ile kolesterol seviyeleri amaç kıymetlere çekilemez ise kesinlikle bir doktor tarafından ilaç rehabilitasyonuna başlanmalıdır. Bu hastalarda kullanılan ilaçlar; perhizle alınan kolesterolün emilimini yasaklayan, bedenin kolesterol üretimi eksilten, üretilmiş yağların imhasını çoğaldıran, kandaki kolesterolün karaciğer tarafından yakalanmasını çoğaldıran ve bu mekanizmalar ile kan yağlarını düşüren ilaçlardır.

Her hasta kendine has etmenler göz önüne alınarak hiperlipidemi açısından muhakkak bir tehlike sınıfına dahil edilir. Buna göre amaç bedeller tanımlanarak öncelikle hayat stili farklılıkları ile rehabilitasyona başlanır. Ancak unutulmamalıdır ki, yüksek tehlikeli hastalarda hayat stili farklılıkları ile birlikte kolesterol düşürücü ilaçlar da birinci basamak rehabilitasyonda yerini alabilir. Yüksek tehlikeli hastalarda bu ilaçların doktor teklifi olmaksızın kesilmesi özellikle kalp damar hastalıkları başta olmak üzere bir hayli negatif gidişatı tetikleyebilmektedir. Bu mevzuda cemiyet şuurunun oluşması ehemmiyet talep etmektedir.