İnsan bedenindeki tüm uzuv ve sistemler bir geçim içerisinde çalışıyor. Bu yapının bir parçasında alana gelen rastgele bir mesele bir hayli başka bölgeyi etkileyebiliyor. Karın sızısı, ağza acı su gelmesi, ani kilo kaybı, ishal, çarpıntı, sık idrara çıkma gibi belirtiler çoğu zaman umursanmasa da, hakikatinde ciddi sıhhat problemlerinin habercisi olabiliyor. Memorial Şişli Sağlık Kurumu İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Özgür Mollaoğlu, bedenin verdiği sinyaller ve bunların işaret ettiği hastalıklar hakkında bilgi verdi.
Mide yanması ve mide sızısı
Mide yanmasında ilk akla gelen mide hastalıklarıdır. Mide yanmasına ağza acı su gelmesi eşlik ediyorsa bir hayli insanın yaşadığı reflü düşünülür. Reflüye en çok kahve, çay, stres, fazla yemek ya da fazla yağlı yemek, acılı baharatlı yemekler, makûs yağda kızarmış yiyecekler ve gece geç saatte yemek neden olmaktadır. Mide hastalıklarının içinde en çok mide yanması yapan gastrittir. Mide yanmasına gece uykudan uyandıran mide sızısı da ilave ediliyorsa gastritle beraber mide ülseri ihtimali düşünülmelidir. Bu belirtilerin aniden başlaması ve kilo kaybı, halsizlik gibi şikayetlerle beraber yaşanması vaziyetinde ise gastrit ve ülser dışında mide kanseri gibi hastalıklardan da şüphelenilmektedir.
Ani kilo kaybı
Ani kilo kaybı, stresten habis hastalıklara kadar bir hayli hastalıkta yaşanabilmektedir. Ani kilo kaybına eşlik eden çok terleme, çarpıntı, el titremesi gibi şikayetler olduğunda tiroid bezinin süratli çalıştığı hipertiroid akla gelebilir. Ani kilo kaybı şekerin çok yükseldiği Tip 2 diyabetli hastalarda da oluşabilmektedir.
– Kan şekeri seviyesi 300-400 oranlarına eriştiğinde hasta fazla kilo vermeye başlar. Buna ağız kuruması, halsizlik, çok su içme gibi şikayetler de ilave edilir.
Çarpıntı
Çarpıntı, kalbin ritim problemlerinde, kalbe ait hastalıklarda görülebileceği gibi kalbe ait olmayan başka sistemlerin hastalıklarında da görülebilmektedir. Misalin düşük eforlar sarf ederken dahi kalp çok süratleniyorsa bir anemi kansızlık bulgusu olabilir. Ufak eforlarla soluk soluğa kalınıyorsa kesinlikle kan sayımlarının yapılması gerekmektedir. Durduk yerde kalp çok süratli atıyorsa bu tiroid bezinin çok süratli çalıştığını düşündürebilir.
– Fazla kahve, çay ve nikotin tüketimi de çarpıntı nedeni olabilir. Çarpıntılar kumpaslı ve aritmik başka bir deyişle kumpassız çarpıntılar olarak ikiye böler. Göğüs duvarında ritmi bozulmuş değişik atımlar seziliyorsa bir kardiyoloji uzmanına görünmek gerekmektedir. Çarpıntıya; terleme, asaplılık, kilo kaybı eşlik ediyorsa tiroid işlevlerine baktırılması gerekir.
Halsizlik
Halsizlik de ani kilo kaybı gibi çok geniş hastalık grubunda görülen ilk belirtilerden biridir. Kolay bir enfeksiyon da halsizlik yapar, depresif insanlar da halsiz olur, gece nitelikli uyku yatmayanlar da sabah halsizlikle kalkabilir. Bunların yanında tam kronik hastalıklar, tam enfeksiyonlar, tam habis hastalıklar halsizlik nedenidir. Dolayısıyla halsizliği kronikleşmiş, uzun vakit devam eden bireylerde belli kan biyokimya bedellerinin tek tek gözden geçirilmesi gerekir. Bunun yanında eşlik eden başka belirtiler soruşturulmalı, hastanın iyi bir fizik tetkikten geçmesi gerekmektedir.
Soluk darlığı
Soluk darlığının nedenini bulmak için hangi civarlarda oluştuğuna bakılması gerekmektedir. Şayet soluk darlığına öksürük, balgam gibi şikayetler de eşlik ediyorsa KOAH denilen kronik akciğer hastalığı düşünülebilir. Bunun yanında kalp hastalıklarının bulgusu olabilir. Çok derin anemiler soluk darlığı yapabilir. En çok dikkat edilmesi gerekense kalp ve akciğer hastalıklarıdır. Özellikle soluk darlığı yeni başlayan hastalarda buna çarpıntı, göğüs sızısı gibi şikayetler de ilave ediliyorsa kesinlikle süratli biçimde kalp tetkiki yapılması gerekmektedir.
– Soluk darlığı tozlu ya da kokulu etrafta oluşuyorsa alerjik astım düşünülebilmektedir. Soluk alırken solunum seslerinin basmakalıp dışı gelmesi astım ya da akut bronşitleri düşündürebilir. Soluk darlığına ateş ve göğüs sızısı da ilave ediliyorsa zatürree başlangıcı olabilir.
Kabızlık
Yeterince su içmeme, sebzeden fukara beslenme, katı beslenme, hijyenik nedenlerle dışarıda tuvalet kullanamama, tiroidin yavaş çalışması gibi nedenlerle oluşan kronik kabızlık olağan sayılabilir. Ancak hasta her gün tuvalete çıkarken birden bire başlayan kabızlık, karın sızısı, karında kabarıklık gibi şikayetler belirliyorsa bunun yanında bir de dışkıda kanama, dışkının biçiminin ince ve bozuk olduğunu tasvir ediyorsa müddet kaybetmeden kalın bağırsağın araştırılması ve gastroenterolog tarafından kolonoskopi yapılması gerekmektedir.
İshal
Özellikle yaz aylarında bir hayli insanda ishal görülür. Çoğunlukla sıcak havalarda yiyeceklerin tez bozulması nedeniyle ya da seyahatlerde değişik civarlarda değişik kültürlerin besinlerinin harcanması neticesinde oluşan kısa süreli, turist ishali de denilen tablodur. Yaz ishalleri genelde 2,3 gün içinde sona erer. Ancak ishallerin uzun sürmesi, kanlı olması, kilo kaybının eşlik etmesi ve 4 haftayı geçtiği gidişatlarda artık kronik ishallerden bahsedilmektedir.
– İshalin uzun sürmesi vaziyetinde kronik bağırsak hastalıklarının incelenmesi gerekir. Bu gidişatta da öncelikle dışkı testleri, kan testleri ve gerekirse kolonoskopik tahlillerin yapılması gerekmektedir.
Sık idrara çıkma
Çok sık idrara çıkmanın yanındaki belirtiler ehemmiyetlidir. Birliktesi ağız kuruması ve kilo kaybı mevzubahisi ise şeker hastalığı düşünülebilmektedir. Çok sık idrara çıkmanın yanında idrar yaparken yanma gibi şikayetlerle üşüme, titreme, ateş belirtileri de görülüyorsa idrar yolu enfeksiyonu düşünülebilir.
– Çok sık idrara çıkan bir hastanın idrar analizi ve aç karınla kan şekerine baktırması gerekir. Bunun dışında erkeklerde gece çok sık idrara çıkma prostat hastalıklarının bulgusu olabilir. Erkeklerde gece 1 defadan fazla tuvalete çıkılıyorsa, yeterince idrar yapıldığı halde çok kısa bir vakitte yine tuvalete çıkma lüzumu yaşanıyorsa prostat açısından analiz gerekmektedir.
Karın sızısı
Karın sızısının karındaki yeri, başlayış biçimi, kişiliği, besinlerle ilişkisi, ateşin eşlik edip etmediği, beraber tuvalete çıkma alışkanlığındaki farklılıklarla beraber genel değerlendirilmesi gerekir. Sağ üst kadranda sırta vuran bir sızı safra kesesi taşını düşündürebilir. Sol üst kadranda sızı dalakla alakalı bir hastalığı düşündürebilir. Zaman içinde yavaş yavaş çoğalan sızılar batın içindeki habis hastalıkları düşündürebilir. Yeniden mide hastalıkları da karın sızısı nedenlerindendir. Karın sızısı olan bir hasta batın ultrasonuyla basitlikle araştırılır. Gerekirse tomografi ve daha ileri tekniklerle bakılır. Kolay bir gaz şikayeti de olabilmektedir ancak bir uzman tetkik etmeden anlaşılamaz. Uzayan karın sızılarının önem verilmesi gerekir.
– Ani karın sızısı akut batın denilen apandisit, pankreatit, safra kesesi taşı tıkanması, bağırsak tıkanması gibi bir hayli hastalığın bulgusu olabilmektedir. Ani bel ve kasık sızıları karın hastalıklarına, böbrek taşlarına bağlı olabilir. Aynı biçimde ani başlayan göğüs sızısı, karın sızısı, baş sızısında belli acil uzmana gidilmesi gerekir. Ani göğüs sızıları kalp krizi bulgusu, ani baş sızısı beyin içinde büyüyen bir ekip meselelerin bulgusu olabilir.
